Ordenagailua izan da beretzat loteriarik handiena. Eta hori hasieran gorrotoa ziola. Jubilatuta gero, semeak oparitu zion. Kazetagunean egin zuen ikastaroa, han ikasi zuen erabiltzen eta orain hori barik ezin da bizi.
-Ordenadora izan da neretzako loterixarik haundixena. Eta gorrotua nion, e, gorrotua nien ordenadoreeri zeatik eze beti zela jerentzian egon naizen, beti administratibuak, ezta. Ta esaten nittuan datuak, ba "ordenadoria ez dabil". Mekauben la ley, nik datuak bihar jittuat ba ointxe. Ta beti ordenadoria, beti, nik gorrotua nakan ordenadoriari. Ez naban ondo ikusten, ta jubilauta gero, jubilau ta bost bat urtera semiak, fisikuak, esan zian: "Aita, zuretzako ordenadoria...", Bai, baiña... "Neuk ekarriko dotsut ordenadora bat. Ta itxuria bera dabillen enpresan ordenadora zarrak kendu eta bat ekarri zian. "Beittu, aita, gauza bat..." DVD asko nakazen, DVD historixakuak eta, DVD nakazen erositta, ta ikusi! Joe!, sartu ta plast! Hori bakarrikan. Ta gero hasi nitzan horrek klasifikatzen, baiña ez gehixao. Ta kasualidadia, nik, hori momentu horretan Kazetagunea sortu. Kasualidadia! Kazetagunea sortu danian, Elgoibarren ere bai. Ta jun giñan kursillora, ta jun giñan edadekuak Joseba Laparra ta Manolo Zabala ta ya edadeko jentia kursillora. Ez genkixen ezer, baiña esker kursilluari gero in nittuan beste batzuek, beste kursilluak ere bai, eta oiñ da, bueno-bueno, oin hori barik bizi ezin. Gauza edarra, edarra... Hor dago dana.
Luis Mari Elgoibarren jaio zen 1931. urtean. Aita, Jose Mari Iriondo, Altzolakoa zen; ama, Maria, zestoarra eta sukaldari bikaina. Zortzi urte zituela, elizako koruan tiple moduan hasi zen eta hortik sortu zitzaion musikarengatik zaletasuna. Herriko bandan klarinetea eta txistua jo zituen eta ezpata-dantzaria ere izan zen. Lehen hezkuntza egin ondoren, 6 urterekin eskola publikoetan hasi zen don Felix maisuarekin. Ondoren, beka bati esker, San Viatore anaiekin ibili zen El Pilar ikastetxean. Bere asmoa ikasten jarraitzea bazen ere, 13 urterekin Arana lantegian hasi zen: "pintxe" lanetan lehenengo eta aprendiz geroago. Bere burua tailerrei lotuta ikusi zuenez, Elgoibarko "Artes y Oficios" eskolan eta "Señorita Ana"ren akademian ikasketekin jarraitu zuen. Bere trebetasuna ikusiz, Sigma lantegiko bulego teknikoan lanpostua eskaini zioten eta bertan egon zen 30 urte egin eta Acmen gerente modura hasi zen arte. Acmen zegoela egin zituen enpresa- zuzendaritza ikasketak. Elkarrizketa garaian erretiratuta zegoen arren, ikasten jarraitzen zuen. Kultura zaletasun handiduna: historia, arte, musika eta zinezalea. Ez dago Elgoibarren berak parte hartzen ez duen kultura ekintzarik.
Albizkoa [baserriak / Altzola]
Arizpe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Ballibarzarra [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Erreizabal [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Gure Txokoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Kalegoen plaza [Kaleak eta plazak]
Menditxo [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Pagozabalerreka [Errekak]
Torrekoa [baserriak / Altzola]
Zabalatorre [baserriak / Arriaga]
—Ta gero, horretaz aparte, pues, hori, ikusten genuen zer indarra hartzen ari zen euskera eta ikusterakoan zer indarra hartzen ari zen, eskolak berak beraren planteamentua egin behar izan zuen. Orduan, A eredutik lehenengo pausua izan zen B eredua eskatzia. Horrek suposatzen zuen plantillatikan hainbat plaza perfilatzen zirela euskera... Orduan, horrek suposatzen zuen zeuden irakasleen artean beste toki batera jun beharko zirela. Hori ez da inoren gustokoa, baina, klaro, mahai gainean jarri behar dituzu gauza guztiak. Aurrera jarraitzea nahi badegu, gure aldetikan ere jarri behar degu. Orduan, hasi giñen hortikan. Klaro, geundenon artean ere euskera ez genuen menperatzen. [...]
Baserri auzoetako biztanle guzti-guztiak
auzoko baselizan egiten zen elizkizunera
joaten ziren igandero. Aiastia (San Migel), 1945 urtea.
Elgoibarrera etorri nitzanian igandero juten nitzan mezetara. Baiña gero, ume txikixak nittuanian, jai egunetan ezin nitzan jun mezetara goizeko zortzirak baiño lehenago. Ez nakan pertsona bat umiak zaintzen lagatzeko. Orduan konfesatzera juten nitzan, eta behiñ Don Severianori (oso «seberua» zan apaiz haura) esan nion igandietan ezin nitzala jun mezetara, baiña zapatuetan baietz, ahal nabala. Eta esan zidan zapatukuak ez zabala balixo, ehizera juten ziranentzako bakarrik balixo zabala. Eta hola, Don Severiano apaizarekin izandako esperientzixa pasau eta gero, erlijiuak zentzu haundixa galdu zaban neretzat.
Felisa Bergaretxe Ardanza
Gabonetan txarrixa hiltzen zan. Pozgarrixak izaten ziran egun harek, familixia alkartzen giñan. Poz haundixa egoten zan gurian. Txarrixa hildako jeneruak izaten ziran gurian bazkarixetan.
Sotera Zubiaurre Garitaonaindia
Urkiri basarrixan senide danak juntatzen giñan, ezkondu ziranak ere bai, andra edo gizonekin. Txarrixa hil berri egoten zan, ardi bat ere bai; eta hantxe jan eta edan eginda, su galanta egiñ, gero jokuan egin kartetan-edo, eta gero aspertzen giñanian... tira ba, ohera!.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AGUAZILL, aguazilla: Ez (eg)ik aparkau kotxia espaloi gañian, aguazilla etorriko jak eta.
BELTZA IZAN!: Interjekzioetan. Beltza dok, ba! Oinguan ere dana gaizki erten jakuk!
ESKUTUR, eskuturra: Gorputz atala; muñeca.
ILLUNTZE/-I, illuntzi(x)a: Atardecer, anochecer. Erreiñak ere etxekuak, ba, lan asko (d)aka umiekin. Oin ikastolara eruan bihar dittu, eta goizian eruan, eguardixan berriz jun, eta gero illuntzixan.
MAIORAZKO, maiorazkua: Maiorazgo. Baserrira ezkontzen den semea. Gu anai-arrebak han jaixo giñan, basarrixan. Eta gero, maiorazkua ezkondu zanian, gu kalera bajatu giñan, Kamiñerokora.
POTRO, potruak: Lgart. Barrabilak. Pluralean erabiltzen da normalean. Potruetaraiño jarri dok Patxi hire erretolikiakin!
Arrastuan sartu: Bide onean sartu. Andres beti izan dok oker samarra: ezin izan juagu iñoiz arrastuan sartu.
Edozeiñ ez izan: Berezia dela uste izan, besteak baino gehiago dela pentsatu. Bizikletia zaukan gizona, orduan, ez ge(r)o pentsau edozeiñ zanikan, e!
Haizia eman: Animar a hacer algo. Guk iñok ere ez, hartu ere ez afiziua ta aitxak sekula ezta eman ere zertzeko, haizerik eman ere ez (soiñua jotzen ikasteko).
Keia dabillen lekuan, sua gertu: «Cuando el rio suena, agua lleva» esamoldearen zentzu bera du.
Popatik hartzera bialdu: Mandar a freir espárragos. Jun hari popatik hartzera! Trabia besterik eztok eitten eta! Ikus Atzetik hartzera bialdu eta Pikutara bialdu.
