Argizaria eman aurretik ondo garbitzen zen zorua alanbrez. Astero ematen zitzaion argizagia. Hiru ahizpa zaharrenak jarduten zuten, gehienbat.
Nati: -Ba argizaixa emateko zan hola tokor bat, eta zauan makilla bat; han sartzen zendun haura tornilo batekin lotuta, eta ematen zenduan arraixara hola argizaixa. Eta gero han pasatzen zenduan alanbria.
Agurne: -"Cera de palo" esaten jako ba... Honek gaztiak dia.
Nati: -Gero pasatzen zan alanbria. Ta alanbre harek ataratzen zaban zikin guztia. Ta haura eskobatzen zendun, gero argizaixa ematen zenduan. Eta gero zepillo bat zan brillua ateratzeko, haura dana garbittu ta gero ematen zan, pasatzen zan eskoboiakin, ta zikin guztiak atera ta gero baietiakin brillua.
Agurne: -Nati, baiña ze lan zonan haura...
Nati: -Haundixa zonan baiña halaxe gerbitzen gendunan jaixan.
Agurne: -Eta gero luzera aguantatzen jonan?, ez.
Nati: -Bueno. Aste guztian ibiltzen ba, astian ez geunkanan astirik haura argizaixa emateko. Baiña geure amor propixua geunkanan astebukaeran hari garbittu bat emateko.
Agurne: -Ez donan gitxi astian behin.
Nati: -Ez, baiña... Halaxe hartu gendun ohitturia ta.
-Eta danok eitten zenduen ala txandan-txandan?
Nati: -Bueno. Hiru zaharrenak gehixen. Bestiak...
Agurne: -Bueno, gu bixok gehixen.
Nati: -Bueno, zaharrena ere bai. Danok, hirurok.
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Altzolako bainuetxeko langileak, jangelan,
bankete bat egin aurretik. 1933 urtea.
Bazkaltzeko basarriko jenerua hartzen genduan; gehixen bat, babak eta porruak... ardixaren tripak ere egosi egitxen genduzen, odolostiak egitten diran moduan. Oso goxuak izaten ziran. Txarrixa ere hiltzen gendun basarrixan txorixuak eta holakuak egitteko. Ogixa gure amamak egitten zaban basarrixan. Eta nik ere egin izan dot ogixa Eibarren kriada egon nitzanian, oso goxua, gaiñera. Esne pixka bat botatzen nion nik ogixari, batidu ondo eta gustua gailletiana hartzen zaban. Makarroiak ere hartzen genduzen. Dendetan bazaguazen, baina etxian nik egitten nittun, tallarines esaten genduan. Harek egitteko ura, ardo zurixa, arrautzak eta mantekillia erabiltzen naban nik.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Jeneralian basarrixan jasotakuakin eta egindakuakin jaten gendun: artua, esnia, taluak, baba gorrixa, ogixa... dana etxian eginda hartutakua. Baba gorrixak bai zirala onak!.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
Ogixa ere etxian egitten gendun, baiña egixa da hemen behian Arozena panaderixia zaguala eta ogixa egitten bertakuak erakutsi ziguen. Nere amak ogi ona egitten zaban, famia zaukan eta. Nere amak egitten zaban ogixa «de categoría»!.
Markos Arregi Iriondo
Albizkoa [baserriak / Altzola]
Arizpe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Ballibarzarra [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Erreizabal [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Gure Txokoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Kalegoen plaza [Kaleak eta plazak]
Menditxo [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Pagozabalerreka [Errekak]
Torrekoa [baserriak / Altzola]
Zabalatorre [baserriak / Arriaga]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AFA(R)I-ME(R)IXENDA, afa(r)i-me(r)ixendia: Merienda-cena. Gaur soziedadian eingo juagu afari-merixendia, fubola ikusiez.
BEITTU: DU aditza. Mirar. Gaur egun gazteek erabiltzen duten forma baino egokiagoa da, zerbait seinalatuz honako hau esaten dutenean: Ikusi! Hori baino hobe, Beittu!
ESKILLARA, eskillaria: Escalera. Gu aparte, eskillara banatatik.
IKUSMIRA, ikusmiria: Tema para ver, curiosear. Vista. Ikusmiran: curioseando. Mendi horretan dago ikusmiria!
MADARI, madarixa: Pera. Maraixa aldaera ere bai.
PORRU, porrua: Puerro. Porrua sartu: Zirixa sartu-ren zentzu berarekin erabiltzen da, nahiz gutxiago.
Aidian irabazi (partidua): Partidua oso erraz irabazi denean esan ohi da. Aidian irabazi jauat pelota-partidua anaixari.
Blai egiñ: Guztiz busti.
Goixan-behian jardun (eurixa): Euria gogotik jardun. Ikus Bota ahala jardun.
Juiziua galdu: Ikus Burua galdu.
Ondo eta azkar, usuak hegan: Gauzak, ondo egitekotan, patxadaz egin behar direla adierazteko.
