Antzerkia egiten zuten batzokian. Bederatzi urterekin Eibarko batzokiko agertokitik Eulia eta Inurria ipuina irakurri zuela gogoan du. Anjel Mutrikuk eta Antonio Manterolak zuzentzen zituzten antzezlanak. Mutriku eta bere aita gerra denboran hil zituzten, espioiak zirela esanda.
- Batzokixan ze zeukatzuen, dotriñia eta?
- Teatruak-eta eitten genduzen gero batzokixan. Bai.
- Kontxo. Umetan hori?
- Umetan, bastante ume. Nik beratzi urte neukazen, Eibarrera joan nitzan batzokira eszenarixo batera irakurtzera. "Eulia eta Txindurria". Ez naiz aiztutzen nik irakurri naban zer harekin Eibarren. Beratzi urte edo hola eukiko nittuan. "Eulia eta Txindurria" zan liburua, hauraxe irakurri naban eszenarixuan.
- Osea ke irakurtzen bakarrik.
- Irakurri bakarrik.
- Baiña gero antzerkixak...
- Antzerkixak bai hementxe eitten genduzen, tablau bat ipini batzokixan eta...
- Eta nork zuzenketan zittuan antzerkixok?
- Han ibiltzen zan... Bertako zerak, gero gerra denporan hil zeben gaiñera haura. "Mutriku" esaten giñun, Anjel "Mutriku" esaten giñun hari. Ta Antonio Manterola ta horrek danak batzokixan ibiltzen zian.
- Eta horrek zuzenketan zittuan?
- Bai, horretxekin ibiltzen giñian. Anjel "Mutriku" hil in zeben, ezta, gerra denporan? Haura eta Gastesi.
- [...]
- Orduan Anjel "Mutriku" eta bestia zela esan dozu, Manterola?
- Antonio Manterola. Haura ere [...]. Ni ez naiz gogoratzen, ni ez naiz gogoratzen horrekin, hil zittuena bai baiña... Hamahiru urte geunkazen eta.
Koinatua: -Nik uste dot aitta-semiak hil zittuela, espixak ziela ta.
Errosario kaleko Vallejonekua etxean jaio zen. Aita, sestaoarra, bost urterekin etorri zen Elgoibarrera; ama etxekoa zen. Lau anai-arrebatatik zaharrena izan zen Miren. Aitak forjan lan egiten zuen eta amak Peñalba espartin-tailerrerako josten zituen espartinak etxean, Mirenek lagunduta. Hiru urterekin eskola txikian hasi zen ikasten, euskaraz ; sei urterekin publikoetara pasatu zen eta erdaraz jaso zituen eskolak. Hamahiru urterekin gerra hastearekin batera, eskolok bukatu ziren. Anjel ?Mutriku? eta Antonio Manterolaren zuzendaripean, antzerki lanak egiten zituzten batzokian. Urte askotan jarraitu zuen antzerkia egiten; kale antzerkiak ere egin zituen, Eztei Zaharrak, senarrarekin batera. Hamabost urterekin Valenciaga tailerrean hasi zen lanean; gero ?Alcorta y Cía?n jardun zuen ezkondu zen arte. Pako Juaristi ?Txitxarrokua?rekin ezkondu zen Txitxarrokua etxera. Mirenen koinatua Bitor Arrieta ere egon zen elkarrizketan.
Aita Agirre, Don Antonio Arrillaga alkatearekin
eta sasoi hartako beste agintari batzuekin batera,
bere jaioterrira egin zuen bisitaldi batean.
Mezetara derrigorrez jun bihar orduan. Altzolara juten giñan igandero. Bi meza zagozen. Astian bat, zortziretan edo, baiña jaixan bi: bat zazpiretan eta bestia hamarretan. Parrokua zaguan han, eta egunero zaguan mezia. Nik ezagutu naban Don Markos parrokua, bere monagillua izan nitzan ni umetan. Pertsona ona zan, terkua pixkat bai baiña....
Juan Lariz Garate
Ni ez nitzan sekula mezetara jun, bigarren andriarekin ezkondu nitzan arte. Haura pozik eukitzeko jun egin bihar. 1954 edo 1956 urtian hasi nitzan mezetara juten. Baiña jauna hartzera ez, andriari laguntzera. Sekula ez dot erlijiuan sinistu. Gure aittak esaten zaban: elizia komertzio bat da, eta abadiak komertziantiak, kanpai joka hasten diranian, urreratzen dira ignorantiak! Beste hau ere bai: elizako atian ikatzarekin dago idatzitta: Hemen Jangoikuarentzat eskatzen da, baiña ez jako Jesukristori ere ematen! Gure aittak esaten zaban tximinixarik gabeko taillarra zala.
Eugenio Diego Aranburu
Aizkorri kalea [Kaleak eta plazak]
Aranbeltz [baserriak / Urruzuno]
Azkarate [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Egigurentxiki (Eguentxiki) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Gelasoroerrota (Gelatxoerrota) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Jibraltartxiki [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Maalako parkea [Kaleak eta plazak]
Orraindi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Seigazteak [baserriak / Azkue (San Roke)]
Urruzunoerreka [Errekak]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena.
Elgoibarko Udalak Gotzon Garate izeneko beka sortu zuen 2009an, euskara arloko ikerketa sustatu, eta aldi berean, idazle eta euskaralari elgoibartarra omentzeko.
|
| Gotzon Barandiaran larrabetzuarra, euskal idazle eta kulturgilea da, Euskal Filologian lizentziatua, euskara teknikari lanetan aritutakoa, eta euskararen eta euskal kulturaren ondarea berreskuratzen, digitalizatzen eta hedatzen eskarmentu handikoa. |
elgoibarreraz.eus webgunearen helburua euskarazko ondarea gizarteratzeko atari digitala prestatzea izan da. Horretarako, orain arteko lana arloka sailkatu, web-atari batean bildu eta guztien arteko loturak egin dira.
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AMATAU: DU aditza: Apagar. Emendau ere bai. Amatau (eg)izu hori argixori, nahikua argi badago eta.
BURLOSO, burlosua: Burlón. Burlosua da ziherokua gure Iñigo: beti besteren kontura parrez jarduten deu.
GAIÑERA: Además. Emendiozko lokailua. Eta hemen España zuan, eta kitto ostian. Españian geratu giñan gero. Jolin! Grabia, gaiñera!
JORNAL, jornala: Sueldo. Hillan bukaeran jasotzen juagu jornala jeneralian.
NAHI IZAN: Querer. Nahi izan: Elgoibarren ez da gura izan erabiltzen, eratorpen atzizki moduan ez bada (logura, negargura, ...).
SEÑA, señia: Dirección. Pluralean, normalean: señak. Eman Joxen señak, kartia bialtzeko.
Aidian irabazi (partidua): Partidua oso erraz irabazi denean esan ohi da. Aidian irabazi jauat pelota-partidua anaixari.
Blai egiñ: Guztiz busti.
Goixan-behian jardun (eurixa): Euria gogotik jardun. Ikus Bota ahala jardun.
Juiziua galdu: Ikus Burua galdu.
Ondo eta azkar, usuak hegan: Gauzak, ondo egitekotan, patxadaz egin behar direla adierazteko.
