Umetan hasi zen pilotan jolasten. 21 urterekin profesional mailan jokatzen hasi zen. Umetan, pareta bat eta pilota nahikoa ziren pilotan jolasteko. Hiru "perro" eta erdiko (txakur handia, pezeta baten hamar zentimo) pilotak erosten omen zituzten orduan. Elgoibarko futbol taldeko atezaina izandakoa ere bada Fermin.
-Tartian pelotan esaten dozu?
-Pelotarixa nitzan.
-Noiz hasi ziñan pelotan? Mutikotan hasiko ziñan, ezta?
-Hogeta bat urte neukanian. Profesional.
-Profesional, baiña pelotan jolasian umetan.
-Jesus, baitta lotan ere bai.
-Eta nun ikasi zenduan zuk, pelotalekuan edo kalian?
-Kalian! Ahal dan lekuan. Pareta euki ezkero eta pelotia, segi.
-Pelotia zelakua ebalten zebein mutikotan, gomazkuak edo zelakuak?
-Narruzkuak.
-Mutikotan be bai?
-Lanazkua be igual. Baiña narruzkuak merkiak, e. Hiru perro ta erdiko pelotak esaten giñuan orduan. "De a 35 céntimos".
-Hiru pero?
-Hiru perro, txakur haundixak. Lanazkuakin igual itten gendun guk pelotan. Kartoiakin ere bai, borobildu ezkero...
-Sake eitten baeben...
-Segi.
-Kuadrillan jokatzen zebein pelotan?
-Keba. Kuadrillan ere bai baiña frontoia, pareta nun zeuan hantxe. Afizio demasa.
-Asko izango ziñen sasoi hartan pelotan. Futbolian ez zan eitten?
-Baitta. Fubolian einda [daukat] nik.
-Baiña profesionala ez.
-Elgoibarren, Elgoibar. Elgoibar Club.
-Elgoibarko ekipuan? Orduan deportista...
-Atleta.
-Atletia izan za orduan, e.
-Ez. Portero eitten naban.
-Oseake Elgoibarko herriko ekipuan portero eta aparte pelotari.
-Bai. Bueno, orduantxe laga nion futbolari. Pelotan hasi nintzanian...
-Fubola akabo. Bixak batera eittia zaila, ezta?
-Klaro, ezin leiken gauzia.
Elgoibarren jaio zen. Aita Barrundiako Audikana kontzejukoa, eta ama Aguraingoa zituen. Bost anai-arrebatatik zaharrena zen Fermin. Zortzi urte zituela galdu zuen aita, eta bere bi anai-arrebarekin Elgoibarko babes-etxean hartu zuten. Hamahiru urterekin Ciara makina-erreminta lantegian hasi zen lanean. Hamaika urte Ciaran eginda, Sigmara joan eta bertan jardun zuen jubilatu arte. Pilota eta futbol zalea zen; Elgoibar futbol taldeko atezaina izan zen, baina pilotari profesional bihurtu zenean utzi behar izan zion futbolari. Barakaldon 1944. urtean debuta egin eta hemeretzi urtez jokatu zuen profesional mailan, lantegiko lana alde batera utzi gabe. Elgoibarko Anjelita Alzibarrekin ezkondu zen eta bi seme izan zituzten.
Aldamendi [baserriak / Urruzuno]
Armaregietaberria (Armarietaberri) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Bekoerreka [Errekak]
Erreketa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Ibaitarte [Industrialdeak]
Karmen plaza [Kaleak eta plazak]
Mokoroa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Patxiren txabola [baserriak / Urruzuno]
Txillarre [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Zaturioerreka [Errekak]
—Odeoian –Odeoia teatrua zan, zinia, ta– hor ere eitten zian noizbehinka, akordatzen naiz, konkursua eitten zan, euskerazko konkursua. Ni egonda nao han konkursuan. Ta han zeuan tribunala. Ba zeintzuk? Ba esan dizutena, `Plaentxi´, Felix Etxeberria, Pako Juaristi… ba enfin, pixkat, hor. Ta segun ze adin zakazun… 14 urtekuak ba galdera batzuk, 10ekuak beste hori… tal, tal, ta bestia. Ni akordatzen naiz aittak buruz erakutsi... "Hizkuntzak jakin arren zazpi edo zortzi, euskerak merezi du... " bueno, ez dakit. Bertso batzuk ikasi naban buruz eta han bota naban eta premixua eman zien.
—Eta euskerian lehiaketia zan?
—Bai, euskerian lehiaketia. [...]
«Amor y odio» lanaren antzezpena, Udaletxeko
Areto Nagusian, 1918ko San Anton egunean.
Ezkerretik eskuinera: Miguel Andonegi, Manuela Zabala,
Leoncio Gabilondo, Felisa Arrien, Modesto Arriola,
Victoria Gurrutxaga eta Angel Osoro «Mutriku».
Elgoibarren baziran pertsona batzuk euskeraren alde lan egiten zabenak. Angel «Mutriku» zan bat. Haura hill egin zeben. San Lorentzoko frontoian teatruak eta egitten zittuan gaztiekin. Hara juten giñan holakuak egitten zittuenian. Beste aldian, euskeraren kontra zaudenak ere baziran kalian. Orduan, baziran falangistak, karlistas esaten gendun, eta horreri beti errespetuakin ibiltzen giñan, erderaz bazakixen, eta pixka bat gehixago ziralakuan, eta gaiñera geroko politikan sartzen ziranak....
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Herrixan ere bazaguan euskeraren alde egitxen zabanik: Vallejonekuak, Félix Etxeberria «Parapan» ere... Baiña nahiz eta euskaldunak izan, gehixenak ixilikan egoten giñan bildurra zagualako.
Mª Josefa Unzueta Iriondo
Pilar ikastetxian frantses pixka bat erakutsi ziguen. Nik ez neban hitz egitten gauza haundirik ikasi, baiña irakurtzen bai, nahikua ikasi neban. Uste dot, sasoi hartan, Pilar ikastetxian bakarrik irakasten zittuela beste hizkuntza batzuk.
José Gurrutxaga Ondartza
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ANDRA, andria: Mujer, esposa.
DANA: Todo. Dana(n) biharrian egon. –Zer moduz Maria? –Bueno! Dana biharrian haura ere!
GALDATU: DU aditza. Galdetu ere bai. Pre(g)untau gehiagotan. Ezer nahi badozu besterik, galdatu!
KAIXO!: Hola, ¿Qué tal? Kaixio ere bai.
NARRUTU: DU aditza. Larrutu. Fig. ‘poner verde a alguien’. Mikel narrutu bihar juagu oiñ, jun dok etxera eta.
SOSI(G)UZ: Poliki. POLIKI eta ASTIRO ere bai.
Aldapa gabeko laurik egon ez: Gauza guztiek dutela zerbait txarra adierazteko; ez dagoela ezer perfektua. Ikus Arantzarik gabeko larrosarik egon ez.
Burua galdu: Zoratu. Juiziua galdu ere bai.
Gorri egon: Dirurik gabe egon.
Kakatara bialdu: Ikus Atzetik hartzera bialdu. Norbait antzarrak perratzera bidali.
Onetik erten (etara): Norbera(re)n onetik erten. Sacar de quicio, de sus casillas. Nere onetik erten eragiñ ditt.
