Amak Zestoako bainuetxean ikasi zuen sukaldari. Gero leku askotan ibili zen, aberats-etxetan batez ere. Emagin ere egiten zuen, jende asko jaio zen berarekin. Ikasteko erraztasun handia zuen amak.
-Berari entzunda, koziñera ikasiko zaban Zestuako balnearixuan, ta gero gure denporan ya urtero-urtero juten zan Altzolako balnearixora kozinera bezela. Ta orduan etxe partikularretara, aberatsen ere juten zan, hamen Elgoibarren, Plazentzian, Bergaran..., koziñera bezela. Eta gero ezautu gendun ere, ta Elgoibarren asko daude, berekin jaixotakuak, partera bezela ibili zan. Baiña asko, ume asko jaixo zian berakin, berakin.
-Ta nun ikasttakua zan? Bere familikoren batekin?
-Ez, ez dot uste. Baiña oso ikasteko zakan erreztasun haundixa gauzak ikasteko, amor propixua galanta. Asko balio zaban emakumia.
Luis Mari Elgoibarren jaio zen 1931. urtean. Aita, Jose Mari Iriondo, Altzolakoa zen; ama, Maria, zestoarra eta sukaldari bikaina. Zortzi urte zituela, elizako koruan tiple moduan hasi zen eta hortik sortu zitzaion musikarengatik zaletasuna. Herriko bandan klarinetea eta txistua jo zituen eta ezpata-dantzaria ere izan zen. Lehen hezkuntza egin ondoren, 6 urterekin eskola publikoetan hasi zen don Felix maisuarekin. Ondoren, beka bati esker, San Viatore anaiekin ibili zen El Pilar ikastetxean. Bere asmoa ikasten jarraitzea bazen ere, 13 urterekin Arana lantegian hasi zen: "pintxe" lanetan lehenengo eta aprendiz geroago. Bere burua tailerrei lotuta ikusi zuenez, Elgoibarko "Artes y Oficios" eskolan eta "Señorita Ana"ren akademian ikasketekin jarraitu zuen. Bere trebetasuna ikusiz, Sigma lantegiko bulego teknikoan lanpostua eskaini zioten eta bertan egon zen 30 urte egin eta Acmen gerente modura hasi zen arte. Acmen zegoela egin zituen enpresa- zuzendaritza ikasketak. Elkarrizketa garaian erretiratuta zegoen arren, ikasten jarraitzen zuen. Kultura zaletasun handiduna: historia, arte, musika eta zinezalea. Ez dago Elgoibarren berak parte hartzen ez duen kultura ekintzarik.
Altzola [baserriak / Altzola]
Arostegitxiki [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Bentaetxe (Benta) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Errosario kalea [Kaleak eta plazak]
Intxusadierreka [Errekak]
Kurutzekoa [baserriak / Azkue (San Roke)]
Mugertza [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Sagarraga [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Upaegitxiki (Upaitxiki) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Zizilion [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
—Odeoian –Odeoia teatrua zan, zinia, ta– hor ere eitten zian noizbehinka, akordatzen naiz, konkursua eitten zan, euskerazko konkursua. Ni egonda nao han konkursuan. Ta han zeuan tribunala. Ba zeintzuk? Ba esan dizutena, `Plaentxi´, Felix Etxeberria, Pako Juaristi… ba enfin, pixkat, hor. Ta segun ze adin zakazun… 14 urtekuak ba galdera batzuk, 10ekuak beste hori… tal, tal, ta bestia. Ni akordatzen naiz aittak buruz erakutsi... "Hizkuntzak jakin arren zazpi edo zortzi, euskerak merezi du... " bueno, ez dakit. Bertso batzuk ikasi naban buruz eta han bota naban eta premixua eman zien.
—Eta euskerian lehiaketia zan?
—Bai, euskerian lehiaketia. [...]
Joxe Odria eta lagun batzuk, Arraian (Burgos)
ehizean ibili ondoren. 1949 urtea.
Arrantzan ere ibilli izan naiz ni. Aittarekin juaten nitzan errekara barbuak hartzera. Hartu eta gero etxeko fregaderan garbitzen genduzen. Oso goxuak izaten ziran Deba ibaixan hartzen genduzen arraiñak.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Ni arrantzan ez nitzan ibiltzen, baiña nere aittak adibidez ez zakixan igerixan, baiña eskailluak hartzen ibiltzen zan Deba ibaixan. Eskailluak hartzen afizionaua zan nere aitta. Eskirolakin hartzen zittuan. Makilla luze bat zan, eta haren puntan telazko sare bat jartzen zaben, koladoria bezalako bat. Eta batzuetan aittakin jun izan nitzan, baiña bestela nik ez nakan afiziorik arrantzarako, ez arrantzarako, ez ehizerako.
Markos Arregi Iriondo
Mendira askotan juaten giñan, Mendaroko kobazuluetara eta hola juaten giñan kuadrillan. Jeneralian jaiegunetan juaten giñan, batiz bat, uda partian. Eguna pasatzera juaten nitzan lagunekin, pasiaran.
Teodosia Iriondo Garate
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ALPERRIK: Adb. En vano. Alperrik habill Joxekin! Eztok sekula zintzotuko ta! Alperrik galdu: DA aditza. Normalean ezezkakoetan. Lasai laga (eg)izu semia, eztok alperrik galduko ta!; Ezezkako perpausetan ere sarritan, baiezko esanahia duela: Ez alperrik! –Esan diot aurrerantzian holako latarik ez emateko. –Ez alperrik!
BLAI E(G)IÑ: Erabat busti.
EZTENKADA, eztenkadia: Esaldi mingarria, zirikada.
JENERO, jenerua: Género. Baiña, bestela, saldu ein bihar zan diru pixkat hartzeko, jenerua etxera eruateko, entenitzen dozu?
MOTXAILLA, motxaillia: Gitano.
SARTU-ERTEN, sartu-ertena: Bisita laburra. Sartu-ertena bakarrik eingo juat hire etxian, etxakat astirik eta.
Ahopian berba egiñ: Isilka berba egin.
Bete ezindako zakua euki: Asebetetzen zaila denari esan ohi zaio, bai janariaren aldetik, bai konformidadearen aldetik.
Gibelaundixa izan: Ikus Gibel haundixak euki.
Jesukristonak esan: Demasak esan. Jun dok neskia, eta Jesukristonak esan jittuk. Kristonak esan ere bai.
Oiñezkorik nahi ez, eta zaldizkorik etorri ez: Ikus On billa, on billa, bonbilla! Ojo (euki)!: Kontuz ibili.
