Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Sigmatik ACMEra

ACMEra joateko deia jaso zuen. Deban beste lantegi bat martxan jartzea izan zen bere lehen lana. Hark indarra hartu zuenean beste proiektu batera pasatu zuten.

-Eta orduan nun hartzen doten diar bat Amadeok, Amadeo Aizpitartek, ACMEra joateko. Ta baietz, nik baietz. Eta orduan joan nitzan hara, ta ipini zien Acmeko zentralian. Ta lelengo-lelengo lana ipiñi ziena zentral zan ACME Deban taillarra sortu bihar zala. ACMEkin eta Debar batzuekin, gero nere lagun haundixak izan dianak, Patxi ta, hamengo... Aldabaldetreku ta. Lelengo lana, haura martxan ipiñi. Haura martxan. Ta lelengo proiektuak in. Han in bihar zan produktua zian "Unidades autónomas" eta makina espezialak eta. Lelengo proiektuak in nittuanak hemen, armazoiak eta abar, ta haura martxan ipini. Ta orduan gero harek hartu zaban indarra, ipini zaben jerentia ipini zan eta orduan beste proiektu bat esan zien, taller auxiliarra.

Luis Mari Iriondo Garate (1931)

Luis Mari Elgoibarren jaio zen 1931. urtean. Aita, Jose Mari Iriondo, Altzolakoa zen; ama, Maria, zestoarra eta sukaldari bikaina. Zortzi urte zituela, elizako koruan tiple moduan hasi zen eta hortik sortu zitzaion musikarengatik zaletasuna. Herriko bandan klarinetea eta txistua jo zituen eta ezpata-dantzaria ere izan zen. Lehen hezkuntza egin ondoren, 6 urterekin eskola publikoetan hasi zen don Felix maisuarekin. Ondoren, beka bati esker, San Viatore anaiekin ibili zen El Pilar ikastetxean. Bere asmoa ikasten jarraitzea bazen ere, 13 urterekin Arana lantegian hasi zen: "pintxe" lanetan lehenengo eta aprendiz geroago. Bere burua tailerrei lotuta ikusi zuenez, Elgoibarko "Artes y Oficios" eskolan eta "Señorita Ana"ren akademian ikasketekin jarraitu zuen. Bere trebetasuna ikusiz, Sigma lantegiko bulego teknikoan lanpostua eskaini zioten eta bertan egon zen 30 urte egin eta Acmen gerente modura hasi zen arte. Acmen zegoela egin zituen enpresa- zuzendaritza ikasketak. Elkarrizketa garaian erretiratuta zegoen arren, ikasten jarraitzen zuen. Kultura zaletasun handiduna: historia, arte, musika eta zinezalea. Ez dago Elgoibarren berak parte hartzen ez duen kultura ekintzarik.

Toponimia


Toponimoak

Agirretxiki (Agarre-Txiki) [baserriak / Azkue (San Roke)]

Antxusietabekoa [baserriak / Urruzuno]

Artetxe kalea [Kaleak eta plazak]

Bolatokiko parkea [Kaleak eta plazak]

Galburusoro [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Itzaingoa [baserriak / Altzola]

Leruntxiki [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Olazabal [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

San Pedroko zubia [Zubiak]

Urkiola [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


Sala de fiestas Gautxori

Gazte asanblada eta gaztetxea (3 kartel)

Bertsolarien txapelketa — 1962

Alajaineta (Hasier Etxeberria) — 1989

Martin Txilibitu — 1967

Ikastola mugimendua 1960-2010 — 2010

Lekukotza

elgoibar — Maritxu _Loiola Ugarteburu Elgoibar (1948)
Kultura lantzen, euskara hauspotzeko

—Tokatu zitzaidan zinegotzi bat, Jabier Arrizabalaga, Belarreta baserrikoa, eta harek esan zidan: “Ba, bueno, hamen itzulpenak eingo dia, baiña hamen beste gauza batzuk ere egin behar dira: kultura bultzatu behar da. Eta, horretarako, bertso-eskola bat antolatu behar dugu, trikiti eskola bat antolatu behar dugu eta omenaldiak egin behar dizkiegu soinujoleei eta…” guzti hori. Ba, esaten dizut, nahiko lan! Gero, badakizu, hillian behin Elgoibarren feria egiten da. Eta feri hoiek, ba, nabarmentzen ziran Gabon Zaharretako feria eta San Bartolomeetako feria, baserritarren eguna. [...]

Elgoibartarren esanetan


Joxe Odria eta lagun batzuk, Arraian (Burgos)
ehizean ibili ondoren. 1949 urtea.

Arrantzan ere ibilli izan naiz ni. Aittarekin juaten nitzan errekara barbuak hartzera. Hartu eta gero etxeko fregaderan garbitzen genduzen. Oso goxuak izaten ziran Deba ibaixan hartzen genduzen arraiñak.

Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea

Ni arrantzan ez nitzan ibiltzen, baiña nere aittak adibidez ez zakixan igerixan, baiña eskailluak hartzen ibiltzen zan Deba ibaixan. Eskailluak hartzen afizionaua zan nere aitta. Eskirolakin hartzen zittuan. Makilla luze bat zan, eta haren puntan telazko sare bat jartzen zaben, koladoria bezalako bat. Eta batzuetan aittakin jun izan nitzan, baiña bestela nik ez nakan afiziorik arrantzarako, ez arrantzarako, ez ehizerako.

Markos Arregi Iriondo

Mendira askotan juaten giñan, Mendaroko kobazuluetara eta hola juaten giñan kuadrillan. Jeneralian jaiegunetan juaten giñan, batiz bat, uda partian. Eguna pasatzera juaten nitzan lagunekin, pasiaran.

Teodosia Iriondo Garate

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


ASTOPOTRO, astopotrua: Bruto, bestia. Astapotrua ere bai.

EGUNDO: Nunca, jamás. Eta hortantxe ibilli giñan gu. Bueno, ni enitzan juan egundo.

HAINTZAT hartu: DU aditza. Tomar en consideración. Gaztiak ez gaittue zaharrak haintzat hartzen.

KOLORE, koloria: Kolorerik ez egon: Alde handia egon (bataren eta bestearen artean). Gorrixak irabazi juan partidua: etxauan kolorerikan!

OSATU: DU aditza. Completar, conseguir. Datorren astian etorriko nok ikustera, eta berriz ere, eta hirurogei duro osatu nittuanian, jun eta hartu najuan bizikletia.

TXEPEL, txepela: Pertsona makala. Sinplea. Pertsona txepela dok hori, etxakak ez nerbixorik, ez ezer!

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Atzera eta aurrera (ibilli): Batera eta bestera ibili. Eta hortxe ibilli giñuazen, atzera ta aurrera.

Esperuan egon: Haurdun egon. Ba al dakizu Miren esperuan dauala?

Hitzian eta hortzian: Hitzean eta hortzean. Hitzian da hortzian esate(n) jok harek maldiziua! Está maldiciendo continuamente.

Lehengo lepotik burua euki: Ez aldatu, orain arte bezala jarraitu.

Sasoian kerixak!: Gauza bakoitzak bere sasoia, garaia duela esateko erabiltzen da. —Zeiñek bota juan bertso berde hori? —Mendaroko gazte batek. —Sasoian keixak! (Angiozarko itsuak erantzun zuen horrela, larogei urteko gizon batek ezin zuela horrelako bertsoa bota adierazteko).

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Diru biltzeak
Abertzale:— Euzkadi, 1936-05-30 | Aixerixa
Kirola - Mendia
Mendigoizale saritua.— Argia, 1935-04-14 | Ixaka, Aberri
Kultura - Dantza
Poxpoliñak.— El Día, 1933-02-19 | Ixaka
Politika - Ekitaldiak
¡¿Eeeeeeup...!!.— Argia, 1933-05-21 | Mirentxu
Erlijioa - Jaiak
Kisto Gure Errege eguna.— Argia, 1935-11-03 | Aixerixa, Ixaka


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala