Argizaria eman aurretik ondo garbitzen zen zorua alanbrez. Astero ematen zitzaion argizagia. Hiru ahizpa zaharrenak jarduten zuten, gehienbat.
Nati: -Ba argizaixa emateko zan hola tokor bat, eta zauan makilla bat; han sartzen zendun haura tornilo batekin lotuta, eta ematen zenduan arraixara hola argizaixa. Eta gero han pasatzen zenduan alanbria.
Agurne: -"Cera de palo" esaten jako ba... Honek gaztiak dia.
Nati: -Gero pasatzen zan alanbria. Ta alanbre harek ataratzen zaban zikin guztia. Ta haura eskobatzen zendun, gero argizaixa ematen zenduan. Eta gero zepillo bat zan brillua ateratzeko, haura dana garbittu ta gero ematen zan, pasatzen zan eskoboiakin, ta zikin guztiak atera ta gero baietiakin brillua.
Agurne: -Nati, baiña ze lan zonan haura...
Nati: -Haundixa zonan baiña halaxe gerbitzen gendunan jaixan.
Agurne: -Eta gero luzera aguantatzen jonan?, ez.
Nati: -Bueno. Aste guztian ibiltzen ba, astian ez geunkanan astirik haura argizaixa emateko. Baiña geure amor propixua geunkanan astebukaeran hari garbittu bat emateko.
Agurne: -Ez donan gitxi astian behin.
Nati: -Ez, baiña... Halaxe hartu gendun ohitturia ta.
-Eta danok eitten zenduen ala txandan-txandan?
Nati: -Bueno. Hiru zaharrenak gehixen. Bestiak...
Agurne: -Bueno, gu bixok gehixen.
Nati: -Bueno, zaharrena ere bai. Danok, hirurok.
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Adozar (Aozar) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Andonenea [baserriak / Urruzuno]
Artekale kalea [Kaleak eta plazak]
Bertutesorobekoaren txabola (Bertosobekoaren txabola) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Eulogio Estarta kalea [Kaleak eta plazak]
Irunagaerrota (Pontxera, desagertua) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lekunberri [baserriak / Urruzuno]
Olasoazpikoa (Olasope) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
San Joan plaza [Kaleak eta plazak]
Urkaregi [baserriak / Aiastia (San Migel)]
—Zuk esan dozu lehen zuek umiak ziñazienian oso erdeldunduta zeuala Elgoibar. Zeintzuk dia horren arrazoi nagusixak? Bueno, bai, debeku horrek eta holako... eskolia oso erdelduna zalako edo kokapenagaittik, pasoko herrixa zalako edo...?
—Nik usten dot... horrek danak du... Arrazoiak hoiek danak dia, e. Gerra ondoren aurretik immigrazio haundia izan gendun, baiña dana ez dao horri leporatzerik. Elizak bere eragina izan zun nahiz eta gero apaiz batzuk ez dakit zer ezkutuan. Erregimen totalitario horrek jarritako eta oin esandako araua, debekatuta zegoela eta, gaiñera, paisajetik euskera kendu behar zala: kale izenak-eta gaztelania hutsez, kanposantura joan eta han ere gaztelaniaz hutsez izan behar zuela. Elizak. [...]
Musika Bandaren zuzendaria, Julio Pérez Cortés,
kalejira baten buru. 1943 urteko Inauteriak.
Errosarixokuak eta San Bartolome kalekuak kontrarixuak ziran. Behiñ, Errosarixoko jaixetan neskazahar bi San Bartolome kale aldera juan ziran kotxian, eta «atentaua» euki zeben. Ez dakitt zer ipiñi ziuen, baiña zeozerekin zaratia atera zeben, eta bat oso nerbiosa jarri zan. Solterak ziran, baiña alegriak. Eta, Aizpirinetikan edo, atera ziuen kopa haundi bat lasaitzeko Plaza erdixan, anisa edo, eta trago baten edan zeben. Itxuria, gustatzen zitzakuen ederki-eta. Gu San Frantzisko kalekuak giñan, eta San Bartolome eta Errosarixo kaleko jaixetara juaten giñan. Zezena ere egoten zan, eta jai politxak izaten ziran Errosarixo kalekuak. San Frantzisko kaleko jaixetan ez zaguan ezer, danbolina-edo pasatzen zan, eta listo.
Teodosia Iriondo Garate
Errosarixo kaleko jaixetako onena zezena izaten zan. Jende asko ibiltzen zan Errosarixo kaleko jaixetan. Baiña guk ez gendun nahi zezenik, zergaittikan lehen atiak zabalik egoten ziran. Eta bi bider etorri zan gure etxera, lehenengo pisuraiño zezena. Eta gero buelta eman, eta pareta guztiak kakaztuta, eta garbitzen ibilli bihar.
Mª Josefa Unzueta Iriondo
Elgoibarko Karnabalak asko gustatzen zitzatazen. Gogoratzen naiz urte baten koko jantzi nitzala ni, alemanak bezala. Oso jai sinpatikuak ziran Karnabalak.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ARKAKOSO, arkakosua: Pulga.
DIRANAK ETA EZTIRANAK (ESAN): Egundokoak (galantak) esan.
GIZURTERO, gizurterua: Adj. Gezur asko kontatzen dituen pertsona. Gizurti ere bai.
KASKAR, kaskarra: Buruhezurra, kaskezurra, burua. Isildu hadi behingoz, kaskarreko miña jartzen di(d)ak eta.
OIÑ HURRENGO: Orain hurrengo. Azkenengo aldiz. Da oiñ hurrengo jai eguerdi baten bota najauen bronka bat!
TRAZA, trazia: Antza. Eztakak hire aittaren trazarik batere.
Arrastua artu: Antzeman; nondik nora doan asmatu. Arrastorik ere etxauat hartzen hire problemiari! Baita Ezeren aztarrenik ez izan.
Edarra egiñ: Hacerla buena. Edarra ein juagu ointxe! Etxera jun nahi, eta giltzik ez!
Haizia buruan, eta ibilli munduan: Arinkerietan, fundamenturik gabe, erantzukizunik gabe, batera eta bestera dabilenari esan ohi zaio.
Kedarria baino xurragua izan: Dirua gastatzea maite ez dutenei esateko.
Plaza-gizona izan: Jende aurrerako balio dutenengatik esan ohi da, jendeaurrean hazi egiten direnengatik.
