Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

"Ni naiz bertsolaria" bertsoa

Gaztetako bertsoa: "Ni naiz bertsolaria" kantatzen du.

-Neskatillatxua ziņanian kantatzen zeben bertso bat...

NI NAIZ BERTSOLARIA

Ni naiz bersolaria

Artxiolakua

nere kontrarixua

Zuanetakua (zuenetakua?),

nahi dabena etortzeko

Gipuzkuakua

orduan joko-gu

kitarra majua.

Maria Ormaetxea Iņarra (1916)

Eibarko Iraegi baserrian jaio zen, zazpi anai-arreben artean. Ama bertakoa zuen eta aita Aramaioko Kerizti baserrikoa. Bertso kantaria izan da bizi guztian, aita Julianek irakatsita. Hogeita hamar urte zituela, Elgoibarko Aizpizkarbekoa baserrira ezkondu zen, bertako Casto Agirregomezkortarekin. Hiru seme-alaba izan zituzten.

Toponimia


Toponimoak

Altzolaberazeta [baserriak / Altzola]

Arraitzagatxabola [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Beoain (Bioin) [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Errotatxo (Errotatxogoikoa) [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Iņigez Karkizao kalea [Kaleak eta plazak]

Kurutzeta [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Musillo [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Sagasti [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Uparitzagabekoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Zubiaurre [baserriak / Arriaga]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


Mitxitxu Ta Mitxita — 1969

Trinitateetako umeen danborrada — 1975

Olentzero - Ongarri — 1961

Eskuorria

Ikastola hiztegia

Lurgabe / CDa eta diska — 1969

Lekukotza

elgoibar — Miren _Vallejo Arriaga Elgoibar (1923-2020)
Antzerkia egiten zuten batzokian

—Batzokixan ze zeukatzuen, dotriņia eta?

—Teatruak-eta eitten genduzen gero batzokixan. Bai.

—Kontxo. Umetan hori?

—Umetan, bastante ume. Nik beratzi urte neukazen, Eibarrera joan nitzan batzokira eszenarixo batera irakurtzera. "Eulia eta Txindurria". Ez naiz aiztutzen nik irakurri naban zer harekin Eibarren. Beratzi urte edo hola eukiko nittuan. "Eulia eta Txindurria" zan liburua, hauraxe irakurri naban eszenarixuan.

—Osea ke irakurtzen bakarrik.

—Irakurri bakarrik.

—Baiņa gero antzerkixak...

—Antzerkixak bai hementxe eitten genduzen, tablau bat ipini batzokixan eta... [...]

Elgoibartarren esanetan


Gelan dagoen Diktadura garaiko ikasle talde baten ohiko irudia.

Eskola publikuetara jun nitzan Aita Agirre plazan. 7 bat urterekin hasiko nitzan ikasten. Lehen parbulotan ere egon nitzan hantxe bertan. Saturnino Ciaran izan zan irakaslia; horrek bai merezi zabala omenaldixa! Eskolia, ipurdixa garbittu umieri... danetarik egitten zaban harek. Gero, Pilar ikastetxia ipiņi zabenian, hara pasau giņan. Orduan duro bat pagau bihar izaten zan. 15 urtera arte egon nitzan Pilarren. Danetarik ikasi gendun hantxe, baiņa dotriņia zan printzipala. Oso ondo erakutsi ziguen dotriņia hantxe.

Ramon Maiztegi Iriarte

Aita Agirreko eskoletan Doņa Basilia, Doņa María, Doņa Adelaida eta Doņa Priscila izan ziran ezagutu nittuan maestra batzuk. Danak kanpokuak ziran, eta erderaz egitten gendun dana. Euskeraz maestriak ere ez zakixan.

MĒ Josefa Unzueta Iriondo

Oporrak izaten ziran agostuan edo, baiņa ez oin modukuak, hiru hillabetekuak eta holakorik, ez. Hillabete bat edo izango zan. Aste Santuan ere egun bat bakarrik. Ez oingo moduan, hamabost egun.

Joxe Gurrutxaga Lizarralde

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


AZERTAU: DU aditza. Asmatu. Acertar. Bai, horrek gauza asko esate jok eta (…) azertau eitte jok horrek ere.

ENTIERRO, entierrua: Entierro, funeral. Entierruetako kotxe danak plazara sartze(n) (d)ittue, eta umiak jolaserako lekurik ez.

HARTU-EMAN, hartu-emanak: Harremanak. Pluralean normalean.

KRISTAU, kristaua: Zentzu figuratuan, pertsona. (...) Baiņa horrek bixok alkar dabizenian, eztago kristaurik entenitzekorik.

PAREZER, parezerra: Iritzia. Ez gehiegi erabilia.

TXOROPITO, txoropitua: Pertsona kaskarina, buruarina.

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Alperrik galdu: Echarse a perder. Ezezkoan normalean. Ez arduratu Mikelengaittik, eztok alperrik galduko eta.

Burua lehengo lepotik euki: Ez aldatu, orain arte bezala jarraitu.

Gorrixak ikusi: Verlas canutas. Gorrixak ikusitta gaure gu gerra-denporan.

Kale egiņ: Huts egin.

Osasuna, munduko ondasuna: Gauzarik preziatuena osasuna dela adierazteko.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Ezkontzak
Ezkontza.— Argia, 1934-06-17 | Ixaka, Mirentxu, Aixerixa
Kirola - Herri kirolak
Deun Kepa baleran.— Euzkadi, 1936-07-17 | Aixerixa
Kultura - Musika
Au poza...— Euzkadi, 1935-11-06 | Aixerixa
Politika - Ekitaldiak
Ernio-n.— Argia, 1936-04-12 | Ixaka, Mirentxu
Erlijioa - Jaiak
Aste deuna.— Euzkadi, 1935-04-13 | Aixerixa


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala