Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Miren Katerine Agurne

Miren Katerine Agurne du izena Agurnek. Natiri Jaione ipini nahi zioten baina ez zioten utzi.

-Agurne esan dozu, baiña izena ez dala Agurne bakarrik. Luziagua dakazu.

-Bai, beste bat. Rosario...

Nati: -Ez. Miren Agurne Katerine. Daneri jartzen zakuen lehen, Miren edo Maria.

-Ba eon gera herrixan hiru bakarrikan izen honekin.

-Eske rarua da...

Agurne: -Baiña oin bai, oin ipintzen jakue. Periodista bat ezautzen dot gaiñera Motrikukua edo, Miren Agurne. Ezautzen dozu?

-Bai, bai.

-Je-je. Entzun nionian hari talebistan, beittu, ni bakarrik ez naiz, e.

-Eta zuri esan dozu Jaione nahi zetsuela ipintzia.

-Etxian, baiña beti Nati izan naiz. Ez ziuen utzi amari.

Agurne Muguruza Alberdi (1935)

Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.

Toponimia


Toponimoak

Aldabe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Ariztizabal [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Barrenaerrota [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Errekarteberri [baserriak / Azkue (San Roke)]

Haizetxe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Kamiñerokoa [baserriak / Azkue (San Roke)]

Metalkoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Palazio [baserriak / Arriaga]

Trenbide kalea [Kaleak eta plazak]

Zabaletabekoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


Nekanen gora-berak — 1969

Bernabe Mujikaren koadernoa — 1960-09-28

Elgoibarko euskal-ikastola

Ehun galdera, Eibarko AEK — 1992

Txitxilibakio — 1989-03

Alajaineta (Hasier Etxeberria) — 1989

Lekukotza

elgoibar — Gloria _Mugerza Oria Elgoibar (1941)
Elkarte gastronomikoak kultura edo kirol jardueraren batekin lotuta

—Noiz sortu zan Ongarri?

—Begoña: A, hori nik ez dakit.

—Gloria: Hori ez dakigu noiz... zenbat urte eingo zaban... Bueno, entereau leike.

—B.: Ez dakit, 59an, 60an… hor, hor gutxi gorabehera.

—G.: Lehenengo tabernia izen zan haura, Errezabalko tabernia.

—B.: Baiña famillia baten tabernia izen zan.

—G.: Baiña gero, harek laga zebenian...

—B.: Gero soziedade bezela erosi zan.

—G.: ... hartu zeben…

—B.: Bai, gizonezko…

—G.: Grupo hori, gizonezko grupuori.

—B.: Gizonak bakarrik zian, e. Eta gastronomika bezela hasi zan.

—G.: Gero eskatu zeben kultural bezela. [...]

Elgoibartarren esanetan


Inazio Bereziartuak zuzendutako orkestra.
Irudian honako hauek ere agertzen dira: Juanita Zubizarreta,
Azpiazu, Epelde, Etxaniz anaiak, Cordero, Salaberria eta beste bat.

Musikia asko gustatzen zitzatan. Jaiero juten giñan musikia entzutera plazara. Zinetik zazpirak inguruan ertetzen genduan, eta berehalaxe hasten zan musikia. Elgoibarko Musika Bandiak jotzen zaban, gabeko bederatzirak arte. Giro politta egoten zan jaiero. Dantzan egitten naban, baiña ezkondu ezkero ez asko.

Maria Epelde Arriola

Musikia ikasi naban Inazio Bereziartuarekin, urtebete baiño gehixago. Baiña belarririk pittin-pittin ez nakan, eta gero laga egin naban. Bereziartua desesperau egitten zan. Hiru lagun giñan, Luzia Alkorta, Arcadia Gabilondo eta ni. Ez gendukan belarririk ez batak ez bestiak. Batak gaizki eta bestiak gaizkixago. Eta azkenian laga egin genduan gurekin ezin zabalako. Bere etxian ematen zittuan klasiak, Santa Ana kalian. 10 edo 11 bat urte eukiko nittuan nik orduan. Klase partikularrak ziran. Nola klasera jun bihar giñan bazkalorduan izaten ziran klasiak, ordu bata eta erdixetan. Bost miñutuan juten giñan, leziua eman eta hurrengo egunerako... estudixau beste leziua.

Mª Josefa Unzueta Iriondo

Mutrikun jaixo nitzan, eta txikittatik egunero juten nitzan solfeua ikastera. Ahotsa edukatzen ere ikasten genduan. Nere etxian bazaguan pianua, gure amak pianua jotzen zaban eta gure aittak bandan. Gure anai bat abadia zan, eta oso ondo jotzen zaban organua. Gero kubano egin zan, eta han pianoko eskolak eman zittuan.

Nikasi Andonegi Sustaeta

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


ASTELEN, astelena: Lunes. Astelen buruzurixa eta ardo espezialak edaten? Majo bizi zerate, gero!

EGUARDI, eguardixa: Mediodía. Erreiñak ere etxekuak, lan asko (d)aka umiekin. Oin ikastolara eruan bihar dittu, eta goizian eruan, eguardixan berriz jun, eta gero, illuntzixan.

HA(G)INKA EGIÑ: DIO aditza. Morder. Basarri hortako txakurrak ha(g)inka ein dio Mikeli.

KOIÑATU, koiñatua: Cuñado.

ORDUAN: Ondorio lokailua, beraz eta hortaz-en kidekoa.: –Aitxa Markiña Etxeberrikua. Gero, Mendaron-da morroe ibili zan lanian. Gero hamentxe denpora askuan. Gero, Ameriketan ere izen tzan. –Asko ibillitxakua, orduan? –Bai, asko.

TXARRIKERIXA, txarrikerixia: Porquería. Ein biharra bai kazan. Basurdia ta txarrikerixia badago baztarretan!

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Adarra jo: Tomar el pelo. Adarra jotzeko makiñia asmatu. Hori adierazteko, ez da jatorra *Illia hartu esapidea.

Bertan Bilbo!: Espero ez den norbait aurkitzean edota ahotan daukagun pertsona agertzen denean esaten da.

Gero izango dira komeriak horren antzekoa.

Jan-txakurra izan: Gauza askotarako balio ez duenari esan ohi zaio, alferra denari; jateko bai, baina lan egiteko hurbiltzen ez denari. Basarri harétan ere, jan-txakurra ugari: lau seme, eta danak kalian, festan.

Nolako egurra, halako ezpala: Seme-alabak gurasoen antzekoak direnean esan ohi da.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Soldaduzka
Deun guztien eta animaren eguna.— Euzkadi, 1935-11-06 | Aixerixa
Kirola - Lasterketak
Laisterketa jokua.— Euzkadi, 1932-02-10 | Atxolin
Kultura - Musika
Txistulariak.— Euzkadi, 1932-05-15 | Aberri
Politika - Ekitaldiak
Abertzaliei.— Euzkadi, 1932-09-27 | Aixerixa
Erlijioa - Jaiak
Aste Deuna.— Euzkadi, 1932-04-02 | Atxolin


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala