Agurnek etxean egiten zuen grabatzen Eibarrerako. Damaskinatua deitzen zaion teknika. Ugazaba zatar-zatarra ei zen baina jatorra.
-Eta zuk grabatzen?
Agurne: -Damaskinado, bai. Eibarren. Etxian eitten naban baiña Eibarko, Eibarrerako.
-Hango taillarren baterako. Ze taillerretarako?
Agurne: -Bueno. Partikularra zan, Adolfo Santos. Beittu, zan zatarra, baiña, Nati, zenbat maitte nindduan harek! (barre). Zan zatar-zatarra, holako belarrixak, eta neri "me parecía hasta guapo!" (barre). E, Nati...
-(...) Hor ze itten zenduen edo zela zan hori?
Agurne: -Bueno ba haura zan partikularra eta ni lanera presentau nitzan ta hartu nidduan, eta haretxentzako itten naban lana, ta npla?, ba ez zan izango asko baiña kobratzen naban hillian azkenian, ba nere aiztiari ekartzen nion ipuinak.
Nati: -Eta baitta telak eta ere bai, gonak... Nik euki naban gona bat honek ekarritta telia etxian jositta. Bai. Etxian josten genduan.
-Zenbat urtekin hasi ziñan?
-Hamabost bat urte edo hamasei, ez dakit zenbat. Eta lehen gaiñera ni Eibarrera juten nitzan mordo batetan. Nakixan Eibarko barri, ta oin ez dakit ezer. Ahaztu jata dana
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Altzola [Baserri auzoak]
Arostegipalazioa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Belortzagierreka [Errekak]
Errezabal etxea (Benito baserria) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Idotorbe (San Pedro) [Baserri auzoak]
Kortazar kalea [Kaleak eta plazak]
Mortarikaerreka [Errekak]
Pontxeraerreka [Errekak]
Upaegigoiti (Upaigoiti) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Zirardatxikigoikoa (Ziarda Txiki Goikoa) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
—Tokatu zitzaidan zinegotzi bat, Jabier Arrizabalaga, Belarreta baserrikoa, eta harek esan zidan: “Ba, bueno, hamen itzulpenak eingo dia, baiña hamen beste gauza batzuk ere egin behar dira: kultura bultzatu behar da. Eta, horretarako, bertso-eskola bat antolatu behar dugu, trikiti eskola bat antolatu behar dugu eta omenaldiak egin behar dizkiegu soinujoleei eta…” guzti hori. Ba, esaten dizut, nahiko lan! Gero, badakizu, hillian behin Elgoibarren feria egiten da. Eta feri hoiek, ba, nabarmentzen ziran Gabon Zaharretako feria eta San Bartolomeetako feria, baserritarren eguna. [...]
«Amor y odio» lanaren antzezpena, Udaletxeko
Areto Nagusian, 1918ko San Anton egunean.
Ezkerretik eskuinera: Miguel Andonegi, Manuela Zabala,
Leoncio Gabilondo, Felisa Arrien, Modesto Arriola,
Victoria Gurrutxaga eta Angel Osoro «Mutriku».
Elgoibarren baziran pertsona batzuk euskeraren alde lan egiten zabenak. Angel «Mutriku» zan bat. Haura hill egin zeben. San Lorentzoko frontoian teatruak eta egitten zittuan gaztiekin. Hara juten giñan holakuak egitten zittuenian. Beste aldian, euskeraren kontra zaudenak ere baziran kalian. Orduan, baziran falangistak, karlistas esaten gendun, eta horreri beti errespetuakin ibiltzen giñan, erderaz bazakixen, eta pixka bat gehixago ziralakuan, eta gaiñera geroko politikan sartzen ziranak....
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Herrixan ere bazaguan euskeraren alde egitxen zabanik: Vallejonekuak, Félix Etxeberria «Parapan» ere... Baiña nahiz eta euskaldunak izan, gehixenak ixilikan egoten giñan bildurra zagualako.
Mª Josefa Unzueta Iriondo
Pilar ikastetxian frantses pixka bat erakutsi ziguen. Nik ez neban hitz egitten gauza haundirik ikasi, baiña irakurtzen bai, nahikua ikasi neban. Uste dot, sasoi hartan, Pilar ikastetxian bakarrik irakasten zittuela beste hizkuntza batzuk.
José Gurrutxaga Ondartza
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
APROPOS: Berariaz, nahita. Egoki. Bai, han Errezildikan honutz. Euzkitza txaleta, holaxe apropos einda, terrenua itxitta.
DESKUIDO, deskuidua: Deskuiduan ... ba-: normalean baldintza perpaus batekin: Azkarate gaiñian, bueltia eman automobillari, eta hona herri aldera begira jarri, deskuiduan estuasun bat sortzen baldin bazan, prest eukitzeko alde eitxeko.
GERATU: DA aditza. Etzaban amak nahi bera bakarrik geratzerikan, eta alaba etxian gelditzia nahi zaban, eta bertara ezkondu giñan, bai.
KARGU EGIÑ: DIO aditza. Zaindu. Olaxe ta. Orduan in bihar da lan asko, landariari ein bihar jako batetik ura, eta gero, kargu egiñ.
NOIZIAN BEHIÑ: Lantzian behiñ ere bai. Baita behiñ edo behiñ ere. Nik noizian behiñ ur pixkat botatzen jauat (landariari).
TONTE(R)IXA, tonte(r)ixia: Tonteria. Txorousaiñ eta tontousaiñ ere bai, gehiagotan gainera. Ze kontauko (d)ot, ba, nik? Tonterixaren batzuk.
Asko jakin ez: ¡No lo sabes bien! Ez dakik asko! —Bixar urtiak. Zorionak! —Bai, bixar. Eztakik asko! Berrogeta hamaika urte. Ja, ja, ja.
Egon hadi lo, eta jango dok mehe: Gauzak egiten azkar ez dabilenak gaizki behar duela adierazteko.
Hanka jokua atara: Korrika batean ihesika joan. Keixak harrapatzen a(r)i zala basarrittarra etorri dok; harek atara jok hanka jokua!
Kokoteraiño egon: Norbaitekin edo zerbaitekin nazkatuta, gogaituta egon.
Potrozorrixa izan: Ziria sartzen ibiltzen dena. Hau dok pertsonia potrozorrixa!
