Gerra denboran, kanoikada batek Sabinen etxeko hormak puskatu zituen. Sabinen osaba Benitok lima lantegia zuen etxe ondoan, eta harri guztiak lantegira erori ziren. Lantegiko bi langileek gerratik ihes egin zutenez, Sabin ibili zen osabari lantegia garbitzen laguntzen. Ondoren, hilabete batzuetan limak egiten ere ibili zen. Lana nola egiten zuten azaltzen du.
- Kaiņonazoak gure etxebizitza, holakotxe horma sendo bat zeukan albuetan ta jo goian ta alboko taillar gaiņera jausi zian harrixak eta eskonbruak eta danak. Eta gure osaba Benitona zan taillar haura, lima taillarra.
- Zela zeukan izena taillarrak?
- Benito Unzueta.
- Benito Unzueta.
- Bai. Langille bi zituan ta langille biak ihes in zieben aurrera eta neri esan zian, ba, laguntzera juteko ta hantxe lehenengo lana izan zan harri haundixak ibaira botatzen, harek eta eskonbruak, taillarra garbitzen. Gero beste bat segittu naban hillabete batzuk lanian limak egiten ta zerian ta harek pikatzeko galdaretan eta...
- Eta ze itten zebein taillar horretan?
- ba, limak. Limak, lima berriak. Preparau, zera, burdiņa eta gero makiņan, zera, pikadura eman eta bestiak, zaharrak ere, kendu zerak...
- Pikadura zaharra?
- Pikadura zaharra kendu eta gero berrixa eman. Horixe zan.
- Kertenak be zeuke itten zittuein?
- Bai, edo bestela zera, kertena edo zera, makiņa baten di-da di-da, jotzen ia gorrittuta, berak osabak egiten zuan lan hori. Ni, neria izaten zan askotan harri haundi baten pikadura zaharra, zaharreri pikaduria kentzia ta zan lan gogorra hamalau urteko batentzako.
San Frantzisko kalean jaio zen. Ama etxekoa eta aita mutrikuarra zen. Maalako mojen eskolan, Publikoetan eta marianistenean ikasi zuen. Hamalau urterekin hasi zen lanean. Pedro Loiolaren tailerrean ikasi zuen tornulari ogibidea. Danobat, Eguzki eta Goiti kooperatiben sorkuntzan hartu zuen parte. Elgoibarko ikastolaren sorreran eta garapenean, eta Elgoibarko Izarra euskara elkartearen sorreran ere parte hartu zuen. Beste hainbat proiektu sozialetan ere parte hartu du. Garbiñe Uriguen elgoibartarrarekin ezkondu zen eta lau seme-alaba dituzte.
Aldamar [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Armaregieta (Armaitxa) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Basartesoroeta (Basueta) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Errekartetxiki [baserriak / Azkue (San Roke)]
Herrigain [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Karkizao [baserriak / Arriaga]
Mintxetaerreka [Errekak]
Parapan [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Txankakoako zubia [Zubiak]
Zaturio [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Bueno, hor, ni gehienbat juaten nitzan gero ya Elgoibarko Izarrara, bueno, elkartera, dantza-taldeko arduradun moduan-eta juaten giņan. Elgoibarko Izarra elkartean zeuden talde desberdiņak; gu dantzatik juango giņan. Ez dakit. Orduan ere hasi giņan, klaro, Gabonetan Olentzeroarekin irtetzen giņan kantuan. Eta hori dala-ta, hortarako ensaiatzen hasi giņala edo, Elgoibarko –bueno, orduan uste dut, ez dakit, unibersidadeko… Madriden-edo uste dot zauala– Juan Igartua –elgoibartarra zan– hasi zan gure ensaiotara etortzen. Bera asko mobitzen zan kanpuan – atzerrian eta– eta talde bat, koro bat, abesbatza bat zeratu nahi zuela. Eta, bueno, sortu genun holako koro bat edo. Bueno, oso ausartak giņan. [...]
San Antolin baseliza auzotarren
biltokirik garrantzitsuena izan zen.
1972an bota egin zuten, autobidea egiteko.
Txiki-txikittatik mezetara juten ikasi genduan, ohittura hori hartu genduan eta orduan mezetara ez jutia zan pekatua. Gure etxian, gaiņera, mezetara juaten ez bagiņan... bueno! San Lorentzoko ermittara juten giņan mezia entzutera. Parrokixara gitxi, hillaren lehenengo barixakuetan. Gazte denporan Don Satur Campos zan San Lorentzoko apaiza. Ondarrutarra zan. Eta tartamutua zan pixkat eta Ebanjelixua edo esplikatzen hasten zanian, ezin izaten zaban pronuntziau ondo, eta lotsatu, gaiņera. Lehen, abadiak mezia aurrera begira ematen zaban; oiņ arpegixari begira ematen dabe, baiņa lehen ez.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Domekero parrokixara juten nitzan mezetara, goizeko bederatziretan. Orduan mezia egoten zan sei t’erdixetan, zazpi t’erdixetan, zortzi t’erdixetan eta bederatziretan. Gero, hamar t’erdixetan, Meza Nagusixa. Hori domeketan. Lan-egunetan sei t’erdixetan, eta bederatziretan ere bai. Astian, sei t’erdixetakora juten nitzan. Urteko ixa egun danetan juten nitzan mezetara
Teresa Aginaga Madariaga
Mezetara juten nitzan beti gazte denporan, sekula faltau gabe. Goizeko seiretako mezetara juten nitzan ni igandero. Orduan abade mordua izaten ziran Elgoibarren, sei bat edo bai behintzat. Don Jose Antonio, Don Severiano, Don Saturnino eta Don Julian gogoratzen dittut. Danak ezagutzen nittuan nik.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AMORRAU: Adj. DA aditza. Enrabietarse. Azkenerako, amorrauta juan nitzuan etxera. Gosiak amorratzen egon: Gosiak amorratzen najauan, eta eskura nakan lelengo gauzia jan naban.
DAIXOLA: Dariola. Lexikalizatutako forma da: odola daixola juan da / zan. Babia / eldarra / dindirrixa ... daixola: Gernikako al tzan lekutikan pasau giņan, ez kamiņo normaletikan, ze(rg)atik eze zaudezen sua darixola etxiak. / Etorri etxera eskolatik, bazkaldu, eta antxitxika frontoira: izerdixa daixola eskolara. Aitxa eta ama beti errietan.
GAIZTO, gaiztua: Zaila. Geiztua ere bai. Eta saltokakua gaiztuaua izaten zuan.
KABAL, kabala: Ori ez dok kabala: Burutik sano ez egon.
NAHIZ DA (ETA): Kontzesioa adierazteko lokailua; aditzak partizipio forma izaten du. (...) Zeatik eze handitxik pasau bihar genduan, nahiz da ezkiņaren batetik edo bonbak botatzen jardun.
SOKAMUTUR, sokamuturra: Herriko jaietako jolasa; zezenari lepoan soka lotzen zaio, eta kalerik kale ibilarazten dute.
Argi ibilli: Kontuz ibili. Argi ibilli, gero, e! Horrekin eztago-ta bromarik.
Edan txarrekua izan: Edandakoan gaizto jartzen denez esaten da. Hori edan txarrekua dok, eta argi!
Hainbestian geratu: Hainbestian geratu danian konforme egon leikek, etxok eta dana galdu!
Kazuak zartagiņiari, ipurbeltz: Berdintsuak diren bi lagunek elkarri esaten diote. Baita hau ere: Zozuak beliari, ipurbeltz.
Plantak egiņ: Zerbaiten itxurak egin.
