Ahizpa zaharrenari behiak zaintzea gustatzen zitzaion. Agurneri batere ez. Nahiago zuen aitarekin belarretan egitea. Ahizpa txikienari irakurtzea gustatzen zitzaion eta inoiz behiak ihes egiten zioten.
-Ze eukitzen zenduezen, lanak banatuta? Batak soroko lanak, bestiak ganauak...
Nati: -Keba, danak, tokatzen zana.
Agurne: -Aizta zarrenari gustatzen zitzakon behixak zaintzia; irakurri eta puntua ein eta hola. Eta neri batere ez. Billlura ematen zian, zeatik behixak labainkaria ein ta, aldapia zan dana eta, jungo zialakuan goittik behera. Eta ni aittakin bedarretara nahixao naban, bizkarrian kargia ekartzia behixak zaintzia baiņo. Ez don /ezton/ egixa?
Nati: -Bai. Gero txikixa zan oso, irakurtzia asko gustatzen zakona, aizta txikixena. Haura juten zan igual behixak zaintzera holako ipuin pillia hartuta, ta igual sartzen zian ganauak artua edo garixa jaten ta haura konturau ere ez irakurtzen; hainbeste gustatzen zakon. Entzungo balitt... (barre).
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Aiastiaerreka [Errekak]
Apatriz kalea [Kaleak eta plazak]
Aureliaenea [baserriak / Urruzuno]
Deba [Errekak]
Garagartzagoikoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Izkuntza [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lizundiagoikoa [baserriak / Arriaga]
Olazarragagoikoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Santa Ana kalea [Kaleak eta plazak]
Urreategi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Hor Elgoibarko institutuak, gaiņera, suertia izan zuen. Garaitsu horretan, 79an, sortu zan hemen artian ez Eusko Jaurlaritza baizik eta Consejo General eztakit-zer –holako izen bat zuan– eta horrekin batera hasi zan “euskal” ikuspuntutik eskolak eta institutuak montatzen. Eta hemen bi pertsona ibili ziran nahiko fuerte, apustua egin zuten Donostia aldian honeako, eta izan ziran Mari Karmen Altzueta eta Xabier Mauleon. Eta habek ez dakit berez ze entidade administratibo –ze izen– jarri zioten, baiņa Gipuzkoan Elgoibarko, Hondarribiko eta Hernaniko institutuak nolabait ere “instituto piloto” modura izendatu zituzten. [...]
Aita Agirreko eskola zaharra. XX. mendearen hasieran.
Ni ez nitzan jun eskolara. Bakarrikan andra zahar batena jun nitzan eta han ikasi naban dotriņia. Besterikan nik ezer ez dakitt. San Lorentzon bazaguan eskolia gizon txiki bat egon zan maixu, kanpotik etorrittakua eta eskolako ganbaran egoten ziran danak, neska koxkorrak eta mutil koxkorrak, danak alkarrekin.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
Hamar urtekin jun nitzan lehenengo aldiz eskolara, hamaika urte arte. Gero esnia kalera eruaten genduanez, bide batez, kalian hasi nitzan Don Erasmoren eskolan. Baiņa komulgau nitzanian, kanpora. Don Erasmo zan maixua, eta gaur egun Armueta karnizerixia daguan tokixan zaguan eskolia. Lelengo San Lorentzoko eskolan egon nitzan eta gero kalian. Ume mordua juntatzen giņan orduantxe eskolan, 50etik gora bai. Maixua Txanbolinen aittita zan, Silivestro Ansola. Dotriņia, letzia, idaztia... ikasten gendun hantxe. Kontuak eta itxen nik ez naban ikasi. Baserrixan beti egoten zan lana animalixekin, eta etxeko gaztiena nitzanez, holako txutxerixak nik egitten nittuan. Beste prioridade batzuk zauden orduan.
Mariano Elustondo Aizpiri
Nik eskola publikuetan ikasi naban Aita Agirre plazan. 14 urtera arte. Publiketan urte birekin hasi nitzan, lehenengo parbuluetan eta gero, 6 urterekin, gora. Behian, edifizio berdiņian, parbuluak zaguazen. Gero, 14 urterekin, Eibarrera jun nitzan kontabilidadia ikastera. Ordubete egitten gendun egunian, jun ta etorri egitten gendun. Urtebete edo egongo nitzan Eibarren ikasten. Akademia baten ikasten naban. Trenian juten giņan. Orduan Eibarrerako biajia 45 zentimo izaten zan: jun eta etorri.
Rosa Unzueta Iriondo
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AHIZTU: ZAIO aditza. Ahaztu. Olvidarse. Ahiztu! Euskeria ahiztu, azkenian!. Eskoletan laga ez, eta gero, kalera jun eta tto, tto, tto! Dana erderaz. / Nerekin ahiztuta zaudete, ala?
BERDEKERIXA, berdekerixia: Lizunkeria.
ESPEZIAL: Oso ondo, primeran. Interjekzioetan asko erabiltzen den adberbioa: Benidorren hillabete bat eitten dogu. Eta han espezial!
IPURTAUNDI, ipurtaindixa: Ipurdi handia duenari esan ohi zaio.
MAKAR, makarra: Legaņa.
PREGUNTA, preguntia: Pregunta. GALDERA, galderia ere bai. Orduko abaderik eztagok oiņ, eta aspaldixan ere ez. Baiņa abaderen batek hartuko juan dotriņia. Harek ere eitten jaittuan preguntak!
Berakatza baiņo fiņagua izan: Oso pertsona finengatik esan ohi da.
Ganau ona (edarra) izan: Ser buena pieza. Gana(d)u ona zan haura! / Ganau edarra zan! / Ganau edarra dagok gure umia!
Izardixa da(r)ixola: Izerditan blai. Etorri etxera eskolatik, bazkaldu eta aintxitxika frontoira, izardixa daixola eskolara. Aitxa eta ama beti errietan, beti holaxe.
Nahaste-borraste: Nahaspila.
Txitiak beste jan: Oso gutxi jan.
