Txerri batek 17 ume egin zituen. 14 ume hazi zituen amak, eta beste hirurak auzoko andre batek biberoiaz.
- Ta oindiok iņok ezautu ez dabana, txarri batek hamazazpi ume in zittuan han. Ez dabala iņok ezautu hori? Hori Sansonguan.
- Hamazazpi.
- Hamazazpi ume txarri batek.
- Kabittia be tripan.
- E?
- Kabittia be tripan.
- Ta hazi... hazi ta, hazi ezin. Hamalau titi dakaz txarrixak ta hamazazpi ume... Hiru sobrau zian ta Errieingo andriai eman ziuen, amistadia zauken ta. "Hi, nahi badon /nahibon/, bestela akabau ein bihar jittunau ta". "Ez, ekarri! Nik biberoiakin" ta biberoiakin primerakuak hasi zittuan harek.
- Hiru txarrikuma?
- Hiru. Ta hamalau hasi zittuan berak txarrixak.
- Amiak.
- Amiak.
- Jo, paliza edarra, ezta?
- Honbre!
- Amientzako hori?
- Bai. Ta, ba, euki zittuen txarrixak?
- Titi danak okupauta.
- Euki zi? Bai, danak okupauta ta agudo dabillena nausi. Agudo dabillenak bultza ein ta bestiana igual. Txarrikumia politta da, e?
Azkue (San Roke) auzoko Santsongoa baserrian jaio zen. Ama zuen bertakoa eta aita, berriz, Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrikoa. Bost urte zituela, familia osoa jaitsi zen kalera bizitzera, Kamiñorokoa etxera. Zortzi urterekin hasi eta 15 urtera arte Plaza Txikiko eskolan ikasi zuen. Aitak Alkortaren tailerrean egiten zuen lan, eta amak espartinak josten zituen etxean. Florenek 'Juaristi Hermanos' makina-erreminta txikien tailerrean ikasi zuen tornulari lanbidea. Gero, Danobat kooperatibara joan zen lanera, eta bertan jubilatu zen. Sallobente-Ermuaran bailarako Marigorta ("Maiorta") baserriko Teodora Elustondorekin ezkondu eta bi seme-alaba izan zituzten.
Akei [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Arandiakoa [baserriak / Altzola]
Balentxi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Elordi [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Goikoerrotako zubia [Zubiak]
Juaristiaundi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Makibar [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Otaerrota [baserriak / Urruzuno]
Soroarterreka [Errekak]
Urteaga (Urtia) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
—Baiņo Elgoibar bera ere nahiko berezia baita. Ze hor immigrazioaren ondoren, 1950etik 60ra euskera galdu egin zuen jente askok herrian. Euskera etxian ez zan… iritsi zan momentu bat ez zala transmititzen. Hori frankismuaren eragiņa izan zan.
—Zu hona etorri ziņanian ze giro topau zendun hemen?
—Hona ya... Bai, 75ian ya...
—Ya hobia zeuan.
—Klaro, ya ni etorri nintzenian, Franco hil zen urte bera zen ni hona etorri nintzenian, eta mobimentu... bai, gogorra zegoen. Esan nahi dut, bateko heriotzak, ETA zala, atentauak zirela, kartzelak zirela, manifak zirela… mobimentu bixi-bixia zegoen, bere alderdi on eta txarrakin.
—Baiņa ordurako euskerian egoeria hobetxua zan. [...]
Eibarko Ipurua futbol zelaia inauguratu zeneko partiduan,
Elgoibarko Klub Deportiboak aurkeztu zuen hamaikako titularra.
1947 urteko azaroaren 14a.
Neri fubola gustatzen zitzatan, eta Elgoibarko taldeko soziak giņan kuadrillako lagunak. Lehen Elgoibar eta Eibarren arteko partiduak izaten ziran, baiņa gero harek ixo egin zeben goragoko kategorixara. Burruka haundiko partiduak izaten ziran harek, eta jende asko etortzen zan ikustera, Eibartik ere bai. Anbiente ona egoten zan, baiņa batzuetan hasarratu eta dana egitxen ziran.
Teodosia Iriondo Garate
Euren futbol zelaixa izan aurretik, eibartarrak Elgoibarrera etortzen ziran jokatzera. Gogoan daukat Ipurua inauguratu zebeneko eguna. Egun hartan, Domingo Arrillagak, Eibarko medikuak, kopa bat eman zaban inaugurazio partido haura irabazten zabanarentzat. Partidua Eibar eta Elgoibarko taldiak jokau bihar zeben. Eulogio Etxeberriak, orain Bilbon jokatzen dauanaren aittittak, gola sartu zauan, eta Elgoibarrek irabazi zauan 2 eta 0. Gu Txankiaren kamioian juan giņan, Ezkurra txofer zala.
Elgoibarkuak irabazi zebenian, kamioian babestu behar izan gendun, eta korrika batian, handik ospa egin, gure kontra harrika hasi ziralako. Han geldittuz gero, hilko giņuezen.
Eugenio Diego Aranburu
Baten egin genduan partidua Lerunen, Altzolako zaharrak eta gaztiak. Rivero izan zan arbitrua. Elgoibartarra zan, eta Primera Division-eko arbitrua izandakua. Enpatau egin gendun. Etxian jendia hasarratu egin zan, zaharrak eta gaztiak. Hortxe egon zan asuntua; ama, aitta, amama... batzuk gaztien fabore, beste batzuk zaharren fabore... azkenian danak hasarre. Altzolako jende guztia juan zan ikustera. 1960 urtian edo izango zan partidu hori... Baja mordua, gaiņera, gero, eh! Hurrengo egunean lanera juan bihar, eta lanera ezin juan! Partidua kondiziuetan jokau zan; abarkekin jokau bihar zan, bestela, ostikada peligrosuak jo. Gaiņera, elurra egin zauan.
Juan Lariz Garate
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AIZERI, aizerixa: Azeria.
BIDAR: Amar bat bidar izan naiz uda ontan Donostian. Aldiz ere bai. (...) matraillekoren bat igual. Hola ematen juen en jeneral. Eta berriz ondo garbittuta juten ezpazan, bi bider bialdutakuak ere bai.
ETE: Ote-ren aldaera. Etorri ete da Miren oporretatik?
IXKO, ixkua: Hori dok ixkua, hori! Mutil handiengatik esan ohi da.
MARTI, martixa: Marzo. Oso adineko hiztunek ezagutzen dute. Bestela, martzua, martxua.
RI-RA: Onomat. Azkar. Di-da ere bai. Ri-ra ein juagu dana, hasi eta amaittu egun batian.
Beria egiņ: Salirse con la suya. Atzenian, ibilli-ibilli ein, eta beria ein juan Joxek.
Garizumia baiņo luziagua izan: Oso luzea (altua) den pertsonari esan ohi zaio.
Jai euki (egon): Zer eginik ez izan. Horrekin jai dagok.
Nahikua / nahiko lan! Zela ferixa haundixak diran horrek, eta zela karabanak dauren, zapaturako allegatzen nahikua lan daukat. Holaxe dira kontuak. Nahikua euki ere bai. Nahikua jakak horrek beriakin, eta laga'ik pakian!
Txomin(txo) etorri: Logurea etorri, haurren hizkeran. Ikus Asto zurixa allegau.
