Lehengo berdura-plaza askoz politagoa zen. Esnea saltzen zuten, baina berdurarik azokan ez. Natik esneak partitzen zituen eskolara sartu baino lehen. Oso goiztarrak ziren denak.
Nati: -Lehen askoz polittaua zan berdura-plazia oin baiño.
Agurne: -Bota egin bihar debela esate debe.
Nati: -Ez dauka konparaziorik ere ez dauka.
Agurne: -Baiña ez jone /etxone/ esaten bota egin bihar debela? Bai...
Nati: -Ez jonat /etxonat/ entzun baiña...
Agurne: -Eta berrixa ein bihar debela esaten debe, ez dakitt.
-Eta nun zeuan hori merkatu plaziori?
Agurne: -Ba justu oin plazia dauan lekuan.
-Bertan zeuan?
Agurne: -Bertan zauan. Gero in zeben dana bota ta haundixa ein. Baiña berta-bertan.
-Ta zuek joaten ziñaten saltzera?
Nati: -Ez. (...). Eta hori, hau plaza honetan... Gu ez giñan bajatzen berduriakin. Guk esnia. Eta arrautzak eta. Guk nehikua genduan etxekua guk jateko dana. E, Nati? Dana jaten gendunan (barre). Babak eta ortukuak eta danak jaten gendunazenan.
-Etxerik etxe partitzen zenduen?
Nati: -Bai, eta gaiñera nik partitzen naban nere tiana ere bai. Eta gero bidian errekauak ere, batzuetan San Lorentzokuak, beste batzuetan beheraoko etxekuak... Ta andra nausi samarrak zeurenak ba "hori ekarrizu ta haura ekarrizu ta bestia ekarrizu" ta errekauak ere itten genduzen; bestiendako ere. Esniak partidu ta eskolara etortzeko beratziretarako, goizao-goizao.
Agurne: -Izan gera, e, Nati, izan gaittun goiztarrak.
Nati: -Bihako goiztarrak izen, aber bestela ze ingo genduan!
Agurne: -Goiztarrak (barre).
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Akeierreka [Errekak]
Areitzolaerreka [Errekak]
Ballibar [Industrialdeak]
Ermuaranerreka [Errekak]
Goizargi [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Kakatza (desagertua) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Marigorta (Maiorta) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Otsorotxiki [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Talaia [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Usatorrea [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
—Baiño Elgoibar bera ere nahiko berezia baita. Ze hor immigrazioaren ondoren, 1950etik 60ra euskera galdu egin zuen jente askok herrian. Euskera etxian ez zan… iritsi zan momentu bat ez zala transmititzen. Hori frankismuaren eragiña izan zan.
—Zu hona etorri ziñanian ze giro topau zendun hemen?
—Hona ya... Bai, 75ian ya...
—Ya hobia zeuan.
—Klaro, ya ni etorri nintzenian, Franco hil zen urte bera zen ni hona etorri nintzenian, eta mobimentu... bai, gogorra zegoen. Esan nahi dut, bateko heriotzak, ETA zala, atentauak zirela, kartzelak zirela, manifak zirela… mobimentu bixi-bixia zegoen, bere alderdi on eta txarrakin.
—Baiña ordurako euskerian egoeria hobetxua zan. [...]
Idotorbeko (San Pedro) auzotarrek, urtero,
prozesioa egiten dute santuaren ohoretan.
Prozesio hau San Pedro egunean ospatzen da.
Prozesiuak luziak izaten ziran, jende guztixak bueltia ematen zaban herrixan. Eta gero, Korpus egunian ere egitten zan. Egun haretan iñoiz jun izan gera mendira mieluak ekartzera. Bota egin bihar ziran kalian.
Unzueta Iriondo ahizpak
Komunixua parrokixan egin naban. Orduan danak egitten zaben. Zortziretan egitten zan komunixua. Larogei bat neska-mutill alkartu giñan komunixua egitteko. Bazkari berezi bat egin genduan egun haretan. Gaur egun baiño estimauagua zan egun haura. Oillo bat hiltzen bazan ere, pozik.
Mariano Elustondo Aizpiri
Jaunartzia mojen ospittalian egin genduan, eta ostian, armozua, txokolatia, haura izan zan estraordinarixua guretzat. Bestela, etxian ez zan ezer berezirik egitten. Nahikua zan amak soiñekua eta bestelakuak preparatziarekin. Lehen ez ziran egitten oingo banketiak. Bazkarixa korriente. Guk, lau mutillek ta lau neskak egin genduan, hamaika urterekin.
Sotera Zubiaurre Garitaonaindia
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
BALLARA, ballaria: Valle. San Pedro ballararik polittena dala esaten dabe. Gehiago erabiltzen da balle.
ERREMINTTA, erreminttia: Herramienta. Basarrikua da haura; bixak igualtsuak orduan. Hamen erreminttia, ariñena ere, hamabost-hogei kilokua.
HILLABETE, hillabetia: Mes. Iraupena adierazteko. Zazpi hillabetian egon nitzan kanpuan.
LANAK EMAN: Ez (eg)idak lanik eman! Len jakat nahikua dakatenakin eta!
PELAJE, pelajia: Itxura txarrekoa. Itxura txarra. Ze pelajekin dabill zure alabia? / Hori dok pelajia dakana Mikelek aspaldi hontan!
UGARIXO, ugarixua: Igela.
Are-makillia baiño okerragua izan: Sororako areak duen makila okerra da. Ikus Akerran adarrak baiño okerragua izan.
Diranak eta ez diranak esan: Sekulakoak esan.
Gu baiño hobeto daguana, eztago gaizki!: Oso ondo daudenek esan ohi dute.
Kate motzian lotu: Askatasun gutxi utzi norbaiti. Kate motzian lotu jok andriak Patxi.
Piparrik ez jakin (entendidu): Ezer ez jakin.
